Cytaty

Wszystkie powyższe idee przemawiaÅ‚y do mÅ‚odych ludzi. „JeÅ›li w 1914 roku mÅ‚odzież rywalizujÄ…cych ze sobÄ… krajów nawoÅ‚ywaÅ‚a do wojny — przekonuje historyk Michael Howard — to dlatego, że przez okres życia caÅ‚ego pokolenia lub nawet dÅ‚użej uczono jÄ… woÅ‚ać”. Straszliwe wspomnienia drÄ™czÄ…ce francuskich i niemieckich weteranów z lat 1870-1871, koszmar rosyjskich żoÅ‚nierzy, którzy w latach 1904-1905 przeżyli tragicznÄ… wojnÄ™ z JaponiÄ…, ledwie przebiÅ‚y siÄ™ do Å›wiadomoÅ›ci nowej generacji. MÅ‚odzi gloryfikowali ideaÅ‚ poÅ›wiÄ™cenia wÅ‚adznego życia, który sÄ™dziwi przedstawiciele klas rzÄ…dzÄ…cych — politycy, dziennikarze i duchowni — uwznioÅ›lali, posÅ‚uszni tradycyjnemu, bezrefleksyjnemu odruchowi.

Paul Ham, 1914. Rok końca świata, tłum. Adam Tuz, Prószyński i S-ka, 2015